vrijdag, mei 30, 2014

Boekrecensie: Jaap Robben – Birk

De grote afwezige in het boek met de titel Birk is: Birk.

Mikael is een jochie van negen jaar, dat samen met zijn ouders op een afgelegen, klein eiland woont. Het is er zo klein dat alleen hun huis er staat, dat van buurman Karl en het vervallen huis van een inmiddels overleden buurvrouw. Mikael kent niets buiten dit eigen wereldje. Hij wordt thuisgeschoold en is slechts een paar keer met zijn ouders naar het vasteland geweest. Zijn leven verandert drastisch als zijn vader Birk plotseling de zee in verdwijnt. Mikael was erbij, maar praat alleen in mysterieuze omschrijvingen over wat er gebeurd is. Het leven van hem en zijn moeder gaat na een periode van zoeken en afwachten noodgedwongen door. Zijn vader laat een enorm gat na en Mikael en zijn moeder gaan daar beide op een andere manier mee om. Als Mikael opgroeit, groter wordt en meer en meer op zijn vader gaat lijken, lijkt zijn moeder wat in de war te raken. Een kluwen aan emoties raakt gruwelijk in de knoop en niemand lijkt elkaar of zichzelf nog te kunnen helpen.

Eigenlijk, eigenlijk hou ik niet zo van boeken die zo tergend langzaam en dreigend het nare benaderen. Je ziet aankomen wat Mikaels moeder begint te construeren in haar hoofd en je ziet Mikael stuntelen in al zijn onbekendheid met een normaal leven en de totale verlorenheid na de verdwijning van zijn vader. Zijn moeder wordt steeds vreemder en vreemder en dan is er ook nog dat grote geheim waar hij nooit over gesproken heeft. Je weet dat het niet lekker kan aflopen, dat ze niet ineens helder tegenover elkaar staan en in een fijn gesprekje elkaar weer terug kunnen vinden. Een tergend langzaam drama, door een gebeurtenis in een omgeving waar simpelweg niet de ingrediënten zijn er wat anders van te maken dan deze verwrongen chaos.

Jaap Robben is auteur van een aantal jeugdboeken, Birk is zijn debuutroman voor volwassenen. Het is een intens, gedetailleerd en invoelend geschreven verhaal over een familie die zich aan elkaar vast klemt, op een ongezonde manier. Zo mooi en levendig beschreven dat ik met mijn hoofd op dat eiland zat, mee rennend met Mikael die turend door een verrekijker op zoek is naar zijn vader. Zo meeslepend dat ik vanochtend mijn bushalte miste en voor die afleiding kon betalen met een lange wandeling naar mijn werk.

En toch, en toch, zo mooi geschreven, maar zo wrang, zo akelig, zo vreselijk elkaar-niet-helpend. In de literatuur lijkt het wel verboden te zijn om verhalen goed te laten eindigen. Een flinke portie mistroostigheid, ellende en nare vooruitzichten is verplicht. Ik ben er gewoon een beetje sip van. Dat Mikael zo moet opgroeien, op zijn prachtige, eigen eiland, maar zonder de leiding en sturing van zijn geliefde vader, met een moeder die net als hij de weg kwijt is en zich vastklampend aan de band met een pasgeboren meeuwtje.

Ik ben onder de indruk, het is een ijzersterk neergezet geheel dat me qua stijl ontzettend bevalt. Nu maar even weer een lief en gezellig boekje lezen om te genezen van de achtergebleven sippigheid.


Geen opmerkingen: